In dit artikel lees je over een onderwerp dat niet mijn vak is: corona oftewel COVID-19. Daar heb ik tegenaan gehikt. Moeten anderen hier niet over schrijven? De afgelopen dagen heb ik echter belangrijke wetenschappelijk data gezien, waar ik in het Nederlands nog weinig over lees. Om me heen zie ik intelligente mensen, die nog geen idee hebben wat er de komende weken op ons af gaat denderen. Terwijl er goede internationale data beschikbaar is uit wetenschappelijke publicaties, die je exact vertellen wat we kunnen verwachten. Het is data die je kijk gaat veranderen en je leert wat jij er zelf aan kunt doen. Daarom heb ik besloten dit artikel te schrijven, zodat jij verstandige keuzes kunt maken. Voor jezelf, je werk en je naasten.
Tempo van verspreiding is lastig te begrijpen
Hoewel COVID-19 pas kort bekend is, is er inmiddels goede onderzoeksdata uit verschillende bronnen beschikbaar. In dit artikel van Tomas Pueyo wordt een aantal gegevens uitstekend inzichtelijk gemaakt. De essentie zet ik hier voor je op een rijtje.
Als eerste is het belangrijk om te begrijpen dat corona snel groeit. Niet alleen in China en Italië, maar in bijna alle landen. Dat zie je in deze grafiek:
In vrijwel al deze grafieken zie je iets opvallends: de groei gaat opeens heel snel. Hoe kan dat? Dat komt doordat de groei niet lineair is, maar exponentieel. Dat heeft een belangrijk gevolg.
Bij lineaire groei komt er elke dag een gelijk aantal zieke mensen bij: van twee naar vier naar zes naar acht naar tien naar twaalf. Exponentiële groei heeft een ander patroon: van twee naar vier naar acht naar zestien naar tweeëndertig naar vierenzestig.
In de eerste dagen lijkt dat verschil minimaal, maar hoe meer ziektegevallen er komen, hoe sneller de groei gaat. Dat is precies wat de grafieken van vrijwel alle landen met corona laat zien: na een relatief langzame start lijkt de boel opeens te exploderen. Die sterke groei was er echter vanaf het begin, maar het viel ons niet op.
De volgende grafiek laat zien hoe snel de verspreiding in verschillende landen is gegaan:
De rode tekst in de grafiek legt uit dat in landen met een groei rechts van de rode lijn het aantal corona-gevallen elke twee dagen verdubbelt. Nederland zit ruimschoots in dat gebied.
Exponentiële groei is vervelend om twee redenen: de eerste reden is dat zulke groei, na een trage start, opeens razendsnel gaat. De tweede reden is dat ons brein moeite heeft om exponentiële groei te begrijpen; je moet hiervoor kwantitatief wiskundig inzicht hebben. Het patroon waarin wij denken is meestal lineair, het patroon van exponentiële groei zien we over het hoofd en onderschatten we systematisch. Daardoor worden we keer op keer verrast door de effecten die exponentiële groei heeft.
Conclusie: Corona verspreidt zich razendsnel. In de beginperiode onderschatten we dat, omdat exponentiële groei voor ons menselijke brein lastig is te begrijpen.
Ziektebeeld verdoezelt wat er echt speelt
Naast de exponentiële groei van corona is er nog iets belangrijk om te begrijpen: het ziektebeeld.
Inmiddels weten we dat je, nadat je besmet bent geraakt, niet direct ziek wordt. Over het algemeen duurt dat minimaal één tot twee weken. Daarbij heeft corona een bijzonder verloop. Over het algemeen ontwikkelen de meeste mensen eerst milde klachten, zoals hoofdpijn en keelpijn. Die zakt weg, waarna de ziekte opnieuw opvlamt en er ernstige longklachten ontstaan in de tweede of derde week van de ziekte.
Kortom: mensen worden in week één besmet, ontwikkelen in week twee of drie milde klachten, en melden zich pas bij de dokter in week drie tot vijf.
Dat is slecht nieuws. Het betekent dat de mensen die vandaag getest worden op corona al drie tot vijf weken geleden besmet zijn geraakt. Het dagelijkse rapport van het RIVM met corona-gevallen loopt dus ver achter op het aantal werkelijk besmette mensen.
In de onderstaande grafiek is weergegeven wanneer corona bij mensen in China werd vastgesteld (de oranje balken) en wanneer ze de eerste symptomen van de ziekte hadden (daar hebben de dokters hen mondeling naar gevraagd), de grijze balken:
In deze grafiek zie je dat de eerste symptomen ongeveer een week voor de test al plaatsvonden. De besmetting vond nog eens één tot twee weken eerder plaats.
Dat is nog eens slecht nieuws. Corona verspreidt zich dus niet alleen exponentieel, de data over de verspreiding waarover we nu beschikken, loopt weken achter op de realiteit. Er zijn, wereldwijd, al veel meer mensen besmet dan we denken.
Veel meer ziektegevallen dan we weten
Bij al dit slechte nieuws is er nog iets belangrijks om te beseffen: lang niet iedereen wordt getest op corona. Dat is geen moedwil, maar noodzaak. Er zijn domweg niet genoeg testkits en artsen beschikbaar om iedereen met lichte klachten te testen.
Uit de internationale data is inmiddels bekend dat 80% van de mensen die het virus krijgt daar niet ernstig ziek van wordt. Dat betekent dus dat de dagelijkse data van het RIVM over het aantal corona-gevallen niet alleen weken achterloopt, maar ook nog eens het aantal gevallen enorm onderschat. Er zijn veel meer mensen besmet dan we nu denken.
Is er dan helemaal geen goede data? Dat wel. Ziektegevallen worden niet meer goed gemeten, maar doden als gevolg van corona wel. Het dagelijkse sterftecijfer is een goede indicatie van de ernst van de zaak. Tot gisteren telde Nederland vijf doden. Gisteren kwamen er daar opeens vijf nieuwe doden bij. Die data suggereert akelig duidelijk de exponentiële groei van de ziekte.
Een groei die de komende dagen en weken misschien in dit ongekende tempo door blijft gaan. Dat zou dramatisch worden: donderdag vijf doden, vrijdag vijf nieuwe (dus tien in totaal), zondag opnieuw tien doden erbij (twintig in totaal), dinsdag twintig doden erbij (veertig in totaal), en ga maar door. Het is te hopen dat dit groeitempo lager gaat liggen. Dat zal de komende week ons leren.
Omdat lang niet iedereen wordt getest op corona, zijn er veel meer zieke mensen in Nederland dan de officiële cijfers laten zien.
We staan pas aan het begin
Wat laat de data ons tot nu toe zien:
- Corona is heel besmettelijk en verspreidt zich exponentieel
- De data over verspreiding waarover we nu beschikken, loopt weken achter op de realiteit. Er zijn, wereldwijd, al meer mensen besmet dan we denken.
- Data over verspreiding in Nederland klopt niet. Het aantal gevallen wordt onderschat. Er zijn veel meer mensen besmet dan we nu denken.
Is er dan niets dat helpt? Zeker wel. De ervaringen in China hebben laten zien dat sociale isolatie lijkt te helpen om verspreiding tegen te gaan. Door het stilleggen van het openbare leven gaat het virus zich minder snel verspreiden, waardoor het totale patroon verandert.
Er is één probleem: sociale afzondering is in Nederland pas op vrijdag 13 maart ingezet. Doordat de besmetting zich pas laat openbaart en het een paar weken duurt voordat mensen ernstig ziek worden, is er een vertraging van zo’n twee tot vijf weken. Dat betekent dat we het effect van isolatie pas over weken terugzien in een afname van het sterftecijfer en het aantal zieke mensen.
Sociale afzondering heeft effect, maar met een vertraging van vijf tot zes weken.
Er gaan veel meer zieken komen
Dat is opnieuw slecht nieuws: de komende vier tot zes weken gaat het nog niet beter worden, maar veel slechter. Alle mensen die in de afgelopen weken, ongemerkt, besmet zijn geraakt gaan de komende weken ziek worden. Er staat ons een tsunami te wachten, een exponentiële groei van het aantal ziekte- en sterftegevallen.
Wat we tot nu concluderen is dat het ziektebeeld zoals we dat kennen van China en Italië niet veel anders is dan het beeld in Nederland. Wij lopen alleen een flink aantal weken achter. Bovendien zijn we in Nederland later gestart met isolatie dan in China. Wat we daar hebben gezien, staat ons dus ook te wachten: een enorme toename van het aantal mensen met ernstige luchtweg-klachten, overvolle intensive cares, overbelaste ziekenhuizen.
Let wel: dit is geen speculatie of glazen-bol-wetenschap. Alles wat ik op een rijtje heb gezet in dit artikel is afkomstig van goede data uit landen die net wat op ons voorlopen in de grafieken en verspreiding van corona.
Ik vind het dan ook ongekend dat experts, zoals Diederik Gommers van de vereniging voor intensive care, gisteren nog zegt dat we ‘in control’ zijn. Als je de exponentiële groei en vertraging in het ziektebeeld van corona begrijpt en met elkaar combineert, dan zie je dat we absoluut niet in controle zijn en dat er een groot probleem op ons af dendert.
Conclusie: de komende vier tot zes weken gaan er enorm veel (ernstige) zieken bijkomen. De capaciteit van onze gezondheidszorg en intensive care is daar niet op berekend.
Moeten we de politiek of gezondheidszorg daarop afrekenen? Nee. Ook politici zijn nog nooit geconfronteerd met een probleem van deze omvang, ook zij moeten leren hoe zoiets werkt. Ook zij onderschatten het expontentieel verloop van de ziekte. Laten we met zijn allen constructief reageren, doen wat we zelf kunnen en geen zondebok zoeken.
De sociale afzondering gaat lang duren
De exponentiële groei van het aantal ziektegevallen en de vertraging in het ziektebeeld heeft nog een belangrijk gevolg: de sociale afzondering is niet iets dat we twee weken moeten uitzingen. Het gaat waarschijnlijk minimaal zes weken duren voordat het aantal ziektegevallen en doden gaat dalen. Mits besmette mensen zichzelf vanaf nu echt gaan isoleren, doen we dat niet dan gaat het nog veel langer duren voordat het openbare leven weer op gang gaat komen.
De huidige sociale isolatie is geen kwestie van twee weken. Dit gaat minimaal zes weken duren, of nog langer.
Een economische ramp
Corona wordt, naast een akelige fysieke ziekte, ook een economische ramp. De meeste bedrijven en organisaties hebben geld nodig, zoals mensen bloed nodig hebben. Geld stroomt binnen, en er weer uit. Bij een gezonde organisatie is die in- en uitstroom van geld netjes op elkaar afgestemd. Er gaat niet meer uit dan er binnenkomt, waardoor lonen kunnen worden betaald, net zoals de huur en leveranciers. Maar wat gebeurt er als er plotseling geen geld meer binnenkomt? Dan stokt het hele systeem.
Dat is geen toekomstmuziek, maar het is nu al aan de gang. KLM schrapt banen, de reisindustrie is stilgevallen, maar de economische ramp dringt veel verder door. Restaurants draaien op minimale bezetting, alle musea zijn gesloten, concerten en events worden afgelast. Bovendien gaat dit waarschijnlijk nog weken duren. De overheid kan best bijspringen als het gaat om één bedrijf of industrie. Maar om nu bij te springen? Daarvoor mist de overheid ook het geld. We staan dus aan de vooravond van een economische ramp van ongekende proporties.
Toch is dat ook goed nieuws. Heb je problemen, dan ben je niet de enige. Moet je straks je huis uit? Dat denk ik niet. Er zijn zoveel mensen met problemen, dat het onwaarschijnlijk is dat die allemaal op straat komen te staan. Besef dat de economische ramp ons allemaal treft. Mensen zijn slim en veerkrachtig. En de meeste mensen deugen. We weten nu nog niet hoe het moet, en we focussen nog even op het belangrijkste: de ziekte beteugelen. Als de kruitdampen van dat slagveld zijn opgetrokken, zullen we met creatieve oplossingen ook het geld regelen. Er zullen bedrijven failliet gaan, er zullen mensen hun baan verliezen. Maar er komen ook oplossingen, kansen en mensen die elkaar helpen. Dat weet ik zeker.
Corona is een economisch drama van ongekende proportie. Jij bent niet de enige met een probleem. Dit gaan we we met zijn allen straks oplossen.
Het ziektebeeld: waar moet je op letten?
Moet je bang zijn voor de ziekte? Ja en nee. Het is inmiddels bekend uit dit onderzoek van de WHO dat 80% van de besmette mensen slechts lichte tot matige klachten ontwikkelt. De kans is dus heel groot dat jij corona krijgt, maar er niet ernstig ziek van wordt.
Welke klachten kun je verwachten? Dat verschilt. Niet iedereen met corona heeft dezelfde klachten. Opvallend is bijvoorbeeld dat maar één op de twintig mensen met corona last heeft van een verstopte neus. De meeste gerapporteerde verschijnselen zijn:
- Koorts (88%)
- Droge hoest (68%)
- Vermoeidheid (38%)
- Slijm de longen (33%)
- Kortademig (19%)
- Spierpijn of gewrichtspijn (15%)
- Keelpijn (14%)
- Hoofdpijn (14%)
Ben je boven de zestig, of heb je een ziekte zoals hartklachten, hoge bloeddruk, diabetes, of kanker, dan heb je meer kans om ernstig ziek te worden. Ook rokers lopen meer risico. Voor kinderen zijn de risico’s daarentegen laag. Maar 2,4% van de geteste ziektegevallen betreft kinderen onder 19 jaar en daarvan wordt maar 2,7% ernstig ziek.
Ben je onder de zestig en gewoon gezond, dan is de kans heel groot dat jij niet ernstig ziek gaat worden. Dat ligt anders voor de kwetsbare mensen in je omgeving. Van de mensen boven de tachtig overlijdt ongeveer één op de zeven mensen die besmet raakt. Jij loopt dus wellicht geen risico, maar de kwetsbare mensen in je omgeving wel. Mensen die jij besmet, als je ze met die lichte hoest, koorts, of spierpijn toch bezoekt.
Door het besmettingsgevaar is corona ernstig: maar liefst 20% van de mensen wordt wél erg ziek. Veel van die ziektegevallen gaan zich de komende weken openbaren en daarvoor hebben onze ziekenhuizen niet genoeg capaciteit. Dat is het grote probleem van corona.
Daarmee komen we bij de schrijnende verhalen die we nu al uit Italië horen. Daar is niet genoeg capaciteit meer om alle zieken te behandelen. Op de EHBO moeten keuzes worden gemaakt: wie gaan we wel behandelen en wie moeten we laten sterven. Dat is een ramp, er is geen arts die dat wil.
Jij wordt waarschijnlijk niet ziek. Maar je kunt de kwetsbare mensen in je omgeving wel besmetten. Onze ziekenhuizen hebben niet genoeg capaciteit om alle zieken goed te behandelen. Daardoor gaan mensen overlijden.
Dit kun je zelf doen
Na al dit slechte nieuws is er ook goed nieuws: we kunnen er zelf wat aan doen. Beperken van je sociale contacten helpt. Zeker nu je weet wat het ziektebeeld is. Heb je koorts, ben je hoesterig? Heb je onverklaarbare spierpijn of hoofdpijn? Blijf dan thuis, besmet geen anderen.
Het besmettingsgevaar kan overigens lang aanhouden. Zo laat onderzoek dat is gepubliceerd in The Lancet zien dat mensen gemiddeld twintig dagen lang de ziekte overdragen aan anderen, maar dat kan zelfs oplopen tot 37 dagen. Je bent dus gemiddeld drie weken besmettelijk voor anderen.
Sociale isolatie is het enige middel dat we op dit moment hebben om de ziekte te beteugelen. Het is iets dat we allemaal zelf in de hand hebben. Laten we zelf in elk geval doen wat we kunnen doen: isoleer je van anderen en zorg dat de ziekte zich via jou niet verder verspreidt.
Sociale isolatie helpt. Dat heb je zelf in de hand. Doe het. Strikt.
Is hamsteren een probleem?
Is hamsteren een probleem? Eigenlijk niet. Hamsteren is een logische paniekreactie, nu we het allemaal even niet meer weten. De wereld zoals we die kenden, verandert door corona. We hebben nog geen ervaring hoe we met dit soort dingen om moeten gaan. Dat maakt ons bang en onzeker. Die onzekerheid beteugelen we. Met een extra rolletje wc-papier. Dat is niet erg, zolang hamsteren van korte duur is. Er zijn voorraden genoeg om de supermarkten te blijven bevoorraden. Misschien is je favoriete hagelslag of bier even op, maar dat is niet dodelijk.
Blijf echter niet hamsteren, want als iedereen dat doet raken de voorraden wel op. Doe af en toe je boodschappen en dat je een paar blikken bonen extra in de kast hebt staan is helemaal OK. Maar laat je voorraden niet verder oplopen. Daarmee zorg je ervoor dat er genoeg is en blijft, voor iedereen.
Ook in landen die ons voorgaan, zoals China en Italië, is er steeds genoeg te eten geweest voor iedereen. Dat zal bij ons ook zo zijn. Hamsteren, als korte reactie op alles wat er nu vreemd is, is niet gek. Dat is niet het echte probleem.
Het echte probleem is een ziekte die zich exponentieel verspreidt, met een ziektebeeld dat een vertraging van een paar weken in zich heeft. Een ziekte die onze ziekenhuizen gaat overbelasten, waardoor er veel mensen gaan overlijden. In de komende weken. Een ander probleem is de economische ‘sluiting’, waarvan niemand nu nog weet hoe we dat oplossen.
Maak er het beste van
Nu je dit artikel tot hier hebt gelezen begrijp je dat de sociale afzondering waarschijnlijk geen kwestie van dagen is, maar weken gaat duren. Wat kun jij in die tijd doen? Hamsteren is niet het echte probleem. Sociale isolatie helpt. Wat kun je nog meer doen?
Maak je eigen beleid.
Overheden en ziekenhuizen maken een corona-protocol. Dat kun jij thuis ook doen. Overleg met je gezin, huisgenoten of jezelf: wat wordt jouw beleid als dit weken gaat duren? Waar ga je je druk om maken? Wat is heel spannend en lastig (je inkomen, je bedrijf), maar kun je toch niet veranderen? Waar heb je wel grip op? Bedenk bijvoorbeeld: wat wil je je kinderen of naasten meegeven? Wie wil jij zijn in deze weken? Hoe wil jij dat je naasten jou straks herinneren, als het om deze bijzondere tijd gaat?
Besef dat het moeilijk wordt.
Je weet dat het lang gaat duren. Het is geen kwestie van dagen, maar van weken of maanden. Dat wordt zwaar en lastig. Je gaat moeilijke dagen krijgen, net zoals de mensen om je heen. Je eigen beleid maken helpt je door die lastige dagen heen. Als je er emotioneel doorheen zit, denk je minder helder. Je beleid helpt je dan om alles in perspectief te zien, om de goede dingen te blijven doen.
Ontlast anderen. Wees lief voor elkaar.
Besef dat artsen en ziekenhuizen wellicht binnen een paar dagen overbelast raken. Bel niet als je geen acute hulp nodig hebt. Snap dat anderen in je omgeving ook door corona worden geraakt. Ze zijn misschien niet ziek, maar wel onzeker of bang. Ze zitten er even helemaal doorheen. Of hebben gewoon een knuffel, melig filmpje of goede grap nodig. Help elkaar.
Maak er het beste van.
Ga er vanuit dat jij hoort tot de 80% van de mensen die misschien lichte klachten krijgt, maar voor wie de ziekte niet ernstig wordt. Verzin hoe jij de komende weken op een constructieve en leuke manier door kunt komen. Bedenk dat je prima naar buiten kunt, daglicht is zelfs belangrijk voor je weerstand. Maar mijd direct contact met andere mensen. Ga niet samen koffiedrinken, maar ga met die leuke vriendin een rondje wandelen, of ga aan de slag in je achtertuin. Slaap uit (nachtrust is een enorme boost voor je weerstand), schrijf dat lange artikel, maak een fijne tekening, geniet van een leuke film die je blij maakt. Lachen en een goed humeur zijn oprechte boosts voor je weerstand. Je beteugelt er geen pandemie mee, maar het maakt het in elk geval dragelijk.
Ook hierin zijn de Italianen een voorbeeld. Kijk bijvoorbeeld hier en hier en hier hoe de Italianen in sociale isolatie toch een feestje bouwen vanaf hun balkons, samen zingen en van het leven genieten.
Met corona eindigt ons bestaan niet. De mens is een veerkrachtig wezentje, met volop creativiteit en slimheid. Dat is precies wat we de komende weken nodig gaan hebben. Welke keuzes ga jij maken? Hoe ga jij jouw beste kant inzetten om jezelf en anderen te helpen?
Vind je de informatie uit dit artikel waardevol en belangrijk? Deel het dan gerust in je eigen netwerk.
Laatste berichten van Ellen de Lange-Ros (toon alles)
- Zacht werken voor hoogbegaafde ondernemers - 23 april 2022
- Overexcitabilities – Wat zijn jouw extra gevoeligheden? - 25 oktober 2021
- Het ritme in je werk - 30 augustus 2021
- De kracht van niks - 30 augustus 2021
- Zacht werken en moe zijn – Podcast (ENG) - 30 augustus 2021
Goed stuk, Ellen. Mijn agenda inderdaad al aardig schoongeveegd door alle afzeggingen. Ik verbaasde mij ook al dat mensen wordt geadviseerd om aldoor thuis te gaan zitten, terwijl het veel gezonder is om (alleen) een wandeling te maken in de buitenlucht. Hopelijk wordt het aantal ziektegevallen gedempt door het betere weer van de komende weken. Dank voor de informatie.
Ik vind het een super goed artikel. Ik ben geen viroloog (in tegenstelling tot al die 16 miljoen andere Nederlanders die er wel verstand van lijken te hebben), dus ik heb geen mening over dit onderwerp. Ik kan het echt niet inschatten en ik wacht rustig de adviezen van overheid en RIVM af.
Alleen de zin ‘ga met die leuke vriendin een rondje wandelen’ kan ik totaal niet rijmen met de rest van het artikel (waarin de ernst van de ziekte wordt benadrukt) en ik kan dit niet rijmen met de adviezen van RIVM.
Ga lekker wandelen, ga ALLEEN ! Iedereen wordt immers gevraagd om 1.5 m. afstand te bewaren en geen sociale contacten te hebben. Als je met een vriendin gaat wandelen, en een gesprek wilt voeren of elkaar begroet, dan lukt dat natuurlijk nooit met 1,5 meter afstand ertussen.
Als we niet in staat zijn om ons aan de strikte regels van RIVM houden, dan krijgen we in Nederland ook die complete lock-down en dan zitten we de komende weken gevangen in ons eigen huis/appartement.
De regels van de RIVM waren donderdag nog zo dat alle kinderen naar school mochten en dat horeca gewoon open mocht blijven. Dat vond ik onnodig ruim en zelfs gevaarlijk. Buiten contact hebben met elkaar (als je beiden niet hoest!) mag nog steeds, we moeten nu ook niet verkrampen. Buitenlucht en beweging is goed voor de weerstand, sociaal contact ook. Weerstand is iets dat we de komende weken broodnodig hebben.
Ben het met je eens dat alleen wandelen beter is, maar soms is samenzijn ook broodnodig. Bijvoorbeeld voor mensen die psychisch of emotioneel niet zo stabiel zijn. De stress rond corona kan dan heel akelig worden. Als je zo iemand wilt steunen, kan contact in de buitenlucht (met afstand) het minst erg zijn. Natuurlijk moet je elkaar dan niet met drie zoenen of een knuffel willen begroeten, maar je ziet nu al dat mensen in plaats daarvan een kleine buiging naar elkaar gaan maken. Dat is een mooie variant, die besmettingsrisico verkleint.
Zo blijven we met zijn allen leren wat wel en niet gepast is.
Zeer goed stuk!
De schrijver snapt wat er op ons afkomt.
Mensen zijn totaal onwetend.
“Mensen zijn totaal onwetend” ??🤔 Wat een dedain om zoiets te beweren.
Hoe kunnen wij ouderen thuis blijven en niet naar de supermarkt?
Supermarkten bezorgen niet meer.
De kinderen wonen niet in de buurt en hebben zelf kleine kinderen.
Tja dat wordt hongeren.
We wonen pas in een nieuwe omgeving.
We zien jongere mensen om zich heen hoesten en proesten. Volle supermarkten met rennende kinderen totaal crazy.
En dan worden wij ouderen eigenwijs genoemd.
We zijn net terug van een vakantie en vinden ook nog eens lege schappen. Geen paracetamol te vinden.
Vraag: hoe komen wij aan onze boodschappen?
Hallo Ingrid, ik begrijp je onrust. Het is heel lastig als je tot de kwetsbare groep behoort en geen familie in de buurt hebt. Toch zijn er ook oplossingen.
Steeds meer mensen houden met boodschappen doen rekening met elkaar en houden afstand. Ook zie je dat de kleinere biologische winkels vaak lang niet zo druk zijn. Het eten is er wat duurder, maar ook veel beter voor je immuunsysteem. Daar zou je wellicht wel je boodschappen kunnen doen.
En kun je er echt niet meer zelf uit? Zoek dan hulp! Er zijn overal op Twitter en Facebook groepen die je kunt vinden als je zoekt op ‘#coronahulp’. Deze groepen zijn er bijvoorbeeld per provincie en hierin zitten veel jonge mensen die graag ouderen willen helpen door boodschappen voor je te doen. Stel je hulpvraag daar en kijk wie jullie kan komen helpen.
Het is niet altijd makkelijk om om hulp te vragen, en we moeten afwijken van onze oude gewoontes. Maar zoek hulp online, er zijn veel mensen die je graag komen helpen met je boodschappen, juist in deze lastige tijd 😉
Supergoed artikel! Echter, in het stukje “Ontlast elkaar, wees lief voor elkaar” staat toch een wat storende fout. Ook al zit iemand er volledig doorheen, een knuffel geven is natuurlijk absoluut uit den boze. Het gros van de mensen begrijpt dit uiteraard, maar, hoe dan ook, het staat er toch, dus dat wilde ik even kwijt. Gewoon elkaar wat vaker bellen en/of een lief bericht sturen is het allerveiligst, hoezeer we ook behoefte hebben aan fysiek contact.
Ik wens iedereen heel erg veel sterkte toe in ieder geval. Onwerkelijk idee nog wat ons te wachten staat..
Goed punt! Ik bedoel vooral een knuffel aan je huisgenoten, de mensen met wie je toch al intensief in contact bent. Daarbuiten is een knuffel natuurlijk even niet handig. Tenzij het een digitaal knuffeltje is. Dat mag gelukkig nog steeds.
En wat vaker bellen en berichten sturen is natuurlijk ook altijd prima. Daarmee kun je ook veel voor anderen betekenen.
En ja, het is echt heel onwerkelijk he? We kunnen niet inschatten hoe lang dit gaat duren en wat ons te wachten staat. Af en toe voelt het net alsof we in een ‘vreedzame oorlog’ zitten. Geen bommen en granaten, maar onzichtbare ziektekiemen die ons bestoken. Het is wel hartverwarmend om te zien hoe mensen daarbij ook elkaar willen steunen en er samen een weg in vinden. Juist in zulke lastige tijden zie je ook de kracht van de mensheid en de schoonheid van liefde.
Dankjewel voor dit nuchtere en goede overzicht!
Heel fijn om dit gelezen te hebben. Bevestiging dat niet gek ben. En toch goed begrijp wat er gebeurt. Ik hoop dat mijn omgeving ook snel begrip hiervoor gaat krijgen.
Dank je wel Ellen, voor dit heldere realistische stuk. Ik heb het op Facebook gepost als kleine tegenhanger voor alle sensatiezoekers. Hoop dat we met zn allen het kunnen opbrengen om dit beschaafd op te pakken met zo veel mogelijk veiligheid voor de zwakkeren onder ons.
Dank Ellen,
Het draagt bij om geïnformeerd te zijn. Alle grote belabngrijke landen hebben Engelstalige nieuws tv stations..
Op je smartphone kun je ze opzoeken , ontvangen en casten naar je tv.
Dank je wel Ellen dit resoneert! het zijn praktische tips om bewust verder te kunnen!Daar heeft iedereen wat aan.
Je stuk begon heel goed, met goede info….maar daarna ga je zaken roepen die nog helemaal niet bewezen zijn.
Bijvoorbeeld: De expantionele groei van het aantal zieken, zegt niets over de tred die het aantal doden gaat aanhouden. Er zijn veel meer variabelen die hier meespelen. Onder andere hoe snel mensen in de risicogroep besloten om hun contacten te beperken. Omdat we niet het eerste land waren met corona heeft men hier langer de tijd gehad maatregelen te nemen.
Of: De lockdown in China was geen directe actie. Ze wisten daar al weken van het virus, voordat het wereldkundig werd gemaakt.
We lopen hier dus zeker niet achter met onze lockdown. Al hadden we misschien sneller kunnen zijn.
De wereld om ons heen is niet altijd maakbaar of controleerbaar. Daar zit de angst. In eerste instantie bij overheden en opgeklopt door de media en social media. Laten we alsjeblieft stoppen met paniek zaaierige of goedbedoelde artikeltjes. Het noemen van aantallen. Het doen van ongefundeerde voorspellingen.
Iedereen succes met zoveel mogelijk objectief blijven nadenken en reële acties in je directe omgeving.
Je hebt gelijk dat de exponentiële groei door sommige factoren kan worden afgeremd. Ik hoop van harte dat dat gaat gebeuren. Daarbij maakt het overigens niet alleen uit of mensen in de risicogroep hun contacten beperken. De verspreiding wordt ook bepaald door mensen in de niet-risicogroep die hun contacten drastisch beperken.
De wereld om ons heen is zeker niet totaal maakbaar of controleerbaar. Hij is wel te beïnvloeden. Hoe meer je begrijpt hoe de dingen werken, hoe beter je zelf kunt beïnvloeden. Als je begrijpt hoe exponentiele groei werkt, gecombineerd met een vertraagd ziektebeeld, dan begrijp je dat er een groot risico is. Je begrijpt dan de kans dat er op dit moment veel latente zieken zijn, die zich de komende weken kunnen openbaren. Je begrijpt dan ook dat de lockdown geen kwestie van dagen gaat worden. Je begrijpt dat dit verstrekkende economische gevolgen heeft voor ons allemaal. Je begrijpt dan ook dat je zelf dingen kunt doen, zoals zelf met zo weinig mogelijk mensen in contact komen en er het beste van maken.
Paniek is niet nodig, we gaan hier als mensheid wel overheen komen. Het is wel verstandig om vanaf nu de maatregelen te nemen die je zelf kunt nemen. Daar help je veel mensen mee en dat is ongetwijfeld ook wat jij zult doen.
@Ellen: Hier staat goed uitgelegd waarom on lock-down niet gaat werken
https://www.washingtonpost.com/graphics/2020/world/corona-simulator/
Daarom dat onze overheid zich ook door experts laat adviseren die wel epidemiologie als vakgebied hebben, zodat we geen onnodige niet effectieve maatregelen treffen. Dus geen lock-down, wel voor de hele bevolking maatregelen om contact te minimaliseren (thuiswerken, evenementen afgelasten, etc)
Los van het feit dat een lock-down niet effectief is, heb je ook de praktische vraag: welk stad/gebied in Nederland zou je dan onder quarantaine willen plaatsen?
Ja, dat is een mooie simulatie. Al is die natuurlijk ook beperkt. In die simulatie wordt bijvoorbeeld gedaan alsof je bij elk contact besmet wordt en dat is niet zo. Ook wordt het drama van een sterftecijfer van 2% niet meegenomen (zoveel mensen die overlijden!). Of het drama van de overbelaste IC’s, waardoor mensen niet goed behandeld kunnen worden en onnodig overlijden. En het drama van mensen die in isolatie sterven en begraven moeten worden (omdat ze na hun dood nog steeds besmettelijk zijn), zoals nu in Italië gebeurt. Helaas is de echte wereld weerbarstiger dan zo’n simulatie. Al laat die wel mooi op hoofdlijnen zien wat er gebeurt bij besmetting.
Als je in Nederland kijkt, is het de vraag of je nog kunt denken in een stad/gebied dat je kunt isoleren. Nederland is zo klein en met elkaar verweven, dat je eigenlijk heel Nederland als één gebied moet bekijken. Zeker nu er meerdere plekken zijn waar corona rondwaart. Als het in één gebied zou zitten, zou je dat kunnen isoleren maar dat lijkt nu niet meer haalbaar.
Maar goed, ik ben geen politiek adviseur over corona. Wat ik met dit artikel wilde, was de inzichten over exponentiële verspreiding gecombineerd met een vertraagd ziektebeeld onder de aandacht brengen, zodat mensen begrijpen dat we het niet ‘even twee weekjes moeten uitzingen’, maar dat er meer serieuze dingen aan de hand zijn. In de reacties merk ik dat veel mensen dat hebben gewaardeerd.
Bovendien zijn maatregelen, zoals stillegen van het openbare leven, zo beter te begrijpen voor het grote publiek.
Het is uiteraard maar een simpele simulatie, maar wel inzichtelijk wat betreft het verschil tussen de twee methodes: quarantaine vs contact verminderen. Punt is eigenlijk: je kan een gebied nooit 100% afsluiten en zolang de wereld buiten het quarantaine gebied geen maatregelen neemt zal het eerste geval dat de grens oversteekt gewoon weer een bron buiten het gebied kunnen stichten. De Ted-talk die Anneke hieronder postte gaat hier ook op in. Hierin wordt ook benoemd wat de negatiever neveneffecten van lock-down zijn, onder andere dat daardoor mensen geneigd zijn de dokter te mijden omdat ze bang zijn onder quarantaine geplaatst te worden. Hier is dus al veel ervaring mee opgedaan (in de ted-talk wordt de ervaring met ebola erbij gehaald).
Je laatste opmerking ben ik het mee eens natuurlijk. Goed om begrip te kweken over moeilijke maatregelen. Veel mensen zijn zich niet bewust van de exponentiële groei van zo’n virus. Maar het oproepen tot een lock-down alsof daarmee het probleem opgelost zou kunnen lijkt me niet juist. Je zou je dan beter kunnen richten op de begripsvorming van maatregelen die wel werken (en die nu al van kracht zijn), namelijk het stilleggen van het openbare leven.
Ellen, wát ik NIE begrijp; waarom ga jij je NIE aanmelden bij de officiële instanties, met jouw bevindingen?
groetjens, ellen.
Haha, ik heb geen ambitie om de officiële instanties te bestoken. Al zou het natuurlijk prima zijn als deze ideeën via-via belanden bij beslissers die er een verstandig besluit mee nemen. Ik ben nu al heel blij met de scholen-sluiting en de horeca-sluiting. Ik denk dat met name dat laatste veel gaat uitmaken voor de verspreiding van het virus, omdat mensen (ook ouderen en kwetsbare mensen) toch gebruik bleven maken van horeca en het virus zich zo onnodig verder kan verspreiden.
Is een prima vertaling van een uitstekend artikel.
I don’t see a link to the original article
Als het goed is, staat de link naar de bronnen waar ik naar verwijs in de tekst, en onder alle grafieken die ik van anderen heb gebruikt.
Dank je wel voor je heldere uitleg !
Zojuist nog een heerlijke buitenwandeling gemaakt 🙂
Duidelijke uitleg en ook eens goed om te lezen, maar heb wel 1 kanttekening! Zit me nml af te vragen wat dit virus nog heftiger maakt als de griep waar jaarlijks ook heel veel mensen aan overlijden?! Dit krijg je nml. nooit te horen …..?! Angst voor de pandemie, veroorzaakt hem nml ook aangezien er ook heel veel mensen zijn die lichte verschijnselen hebben en het gewoon overleven….ben benieuwd hoeveel mensen wereldwijd het virus al hebben gehad en dit dus hebben overleefd, mss ook wel meer als ze denken, omdat je idd niet iedereen kunt testen! Begrijp me goed het is niet dat ik het niet heel erg vind, maar maak me om deze gigantische impact ook heel veel zorgen…….
Dat is een goede vraag!
Wat een belangrijk verschil met de gewone griep is, is dat die vaak meer geleidelijk over de bevolking trekt. Bovendien zijn er bij de gewone griep meestal minder mensen ernstig ziek. Er zijn daardoor continu enkele mensen die in het ziekenhuis belanden en dat kan de ziekenzorg wel aan.
Bij een pandemie zoals nu is er een enorme piek, waardoor de ziekenhuizen het niet meer aankunnen. Daardoor moeten artsen een keuze maken wie ze wel of niet behandelen. Dat betekent dat er mensen overlijden, die zonder de piek in ziektegevallen gered hadden kunnen worden. Verder geldt dat ook andere mensen, die geen corona hebben, straks wellicht minder goed behandeld kunnen worden, omdat de ziekenhuizen overbelast raken. Hoe goed kunnen ze je dan nog helpen bij een ‘gewone’ hartaanval, een verkeersongeluk, etc?
Met je eens dat er veel mensen, met name in de gebieden waar corona al flink heerst, het virus ongemerkt hebben gehad en overleefd. Juist omdat lang niet iedereen wordt getest, speelt dat mee.
Kom, laten we ook eens naar een echte expert luisteren en kijken!
https://youtu.be/Fqw-9yMV0sI
Dank je Anneke, interessante Ted-talk. Onderschrijft de boodschap van de link die ik hierboven plaatste: lock-down helpt niet.
Zoals je zelf zegt: laten vooral naar de echte experts luisteren!
Zulke experts zijn interessant en ik volg ze graag. Maar voor veel mensen in mijn netwerk, en voor veel ouderen, is zulke informatie in het Engels niet te begrijpen. Juist voor hen heb ik dit Nederlandse artikel gemaakt. Zodat zij ook weten hoe COVID-19 werkt, en ze beter begrijpen wat ze kunnen verwachten (een langdurige situatie, dit is niet een paar weken). En zodat ze weten wat ze er zelf aan kunnen doen, en begrijpen waarom sociale afzondering zo belangrijk is.
En als je de volle terrasjes en kroegen de afgelopen dagen ziet, dan zijn er ook heel wat jongeren die hier nog niet van doordrongen zijn.
Experts zijn top. En informatie vanuit experts vertalen naar een breder publiek is ook belangrijk 😉
Alleen vind ik niet dat je de boodschap van de experts niet goed uitlegt, omdat zij juist stellen dat een lock-down niet de beste aanpak is, maar juist meer sociale afstand houden. Dit laatste is precies het beleid dat onze regering (op basis van dit soort expertinzichten) gaat volgen.
Maar wellicht dat het gewoon terminologie is, dat je met lock-down eigenlijk sociaal-afstand houden bedoelt. Als dat het geval is zou je dat in de tekst de term ‘lock-down’ beter kunnen vervangen.
Daar heb je een goed punt! Ik ga mijn tekst even kritisch doorkijken op het verschil tussen ‘sociale-afstand’ en ‘lock down’. Als ik ‘sociale isolatie’ noem, bedoel ik feitelijk wat de regering nu adviseert: afstand houden tot andere mensen, maar niet totaal binnen blijven en je afzonderen.
Ik schreef mijn artikel zaterdag: toen waren de scholen nog open, net zoals de horeca. Ik vond dat ongekend risicovol. Zeker als ik langs een kroeg wandelde stampvol rokende ouderen met overgewicht. Inmiddels hebben de experts/overheid hun richtlijnen aangepast naar sociale afstand. Dat vind ik een heel verstandig advies. Ik denk dat met mijn uitleg mensen ook beter snappen waarom sociale afstand zo belangrijk is en mensen zich er daardoor hopelijk ook beter aan kunnen houden.
Dankjewel Ellen,
Zachtwerken, liefdevol leven, voor een ieder geldt dat zorgen voor jezelf en denken aan de ander dat is wat telt. Ik heb jouw artikel gedeeld.
Zorg ook goed voor jezelf. We weten als geen ander hoe het werkt. Zonder ik is er geen jij, zonder jou is er geen wij.
Succes met alles wat volgt maar bovenal een goede gezondheid.❤
Beste Ellen, op zich denk ik dat je stuk een goede oproep is om dit virus serieus te nemen. Wat ik jammer vind is de kritiek op Diederik Gommers, van de vereniging van IC artsen. Hij is als expert heel druk bezig om de IC capaciteit in NL te garanderen. Wie ben jij (niet direct werkzaam in de patiëntenzorg als ik het goed zie) om zijn oordeel in twijfel te trekken? Dit ondermijnt het vertrouwen in experts en voedt fake news, dat lijkt me helemaal niet wenselijk . Eigenlijk nooit (zie dalende vaccinatie grens), maar zeker niet in tijden van crisis.
Met vriendelijke groet,
Susan
Ik wil zeker geen experts in twijfel trekken, die hard werken voor de gezondheidszorg in Nederland. Maar ik vind dat het niet reëel is om te zeggen dat we ‘in control’ zijn in de huidige situatie in Nederland. Juist dat taalgebruik van hem vermindert mijn vertrouwen in hem. Ik vind dat ik een expert zoals hij daar zeker op mag aanspreken. Ook als ik buiten de patiëntenzorg werk.
Gommers had het ook anders kunnen zeggen, bijvoorbeeld: ‘dat we er alles aan doen’, of ‘dat we hopen dat het niet zo ver komt als in Italië’. Zulke woorden zou ik eerder van een expert als Diederik Gommers verwachten dan het ‘in control’. Met zulke woorden zou hij laten hij zien dat hij de situatie serieus neemt, maar ook op alles voorbereid is. Juist de zinsnede ‘in control’ vind ik in deze fase ongepast en reden tot zorg.
Maar natuurlijk hoop ik dat ik het totaal verkeerd inschat, dat we over acht weken weten dat er inderdaad ruim voldoende IC-plekken in Nederland waren en dat Gommers wel gelijk had. De tijd zal het leren.
Mijn vrouw en ik zijn al vanaf het begin bezig met het afzeggen van sociale contacten en wandelen de ene dag 1 1/2 tot 2 uur. Dan een dag thuis rust en de dag erop een ATB tocht in de bossen van rond de 40 km.Komen dan ook weinig mensen tegen. Overigens dit verhaal is een goed begrijpelijk stuk. Groeten van 2 boven de 70 ‘ers .
Ellen, veel dank voor je heldere artikel!
Maar 1 ding stoort me: data zijn meervoud ; kun je het werkwoord nâ data in meervoud veranderen svp?
Groeten en dank bij voorbaat.
Phil
Viel mij ook op. Je maakt zeker veel duidelijk met dit stuk. Vind het wel een te lang epistel. Heb er vluchtig doorheen gelezen. Maar met name doordat je het heel ongemakkelijk en raar om te lezen maakt als je data als enkelvoudig woord behandelt.
Goed artikel. Wat ik hier mis is het advies wat je zelf kan doen om je weerstand te verhogen, namelijk:
-niet roken en/of minder alcohol drinken,
-sporten (!)
-stress verminderen (dus ook je zorgen over het virus)
-gezond eten
my 2 cents…
Helemaal eens: goed zorgen vor jezelf en je weerstand is natuurlijk ook een actie die je kunt nemen. Eigenijk ging ik er, misschien onterecht, vanuit dat mensen dat sowieso altijd doen. 😉
zou je bronvermelding willen geven? dan weten we of het echt is of niet?
Een bron waarin je veel kunt vinden over ziekteverschijnselen is dit rapport van de WHO: https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/who-china-joint-mission-on-covid-19-final-report.pdf
In dit artikel in The Lancet vindt je de informatie over besmettingsduur: https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30566-3/fulltext
en dan met name deze zin: “Over het algemeen ontwikkelen de meeste mensen eerst milde klachten, zoals hoofdpijn en keelpijn. Die zakt weg, waarna de ziekte opnieuw opvlamt en er ernstige longklachten ontstaan in de tweede of derde week van de ziekte. “
Goede vraag! Lees bijvoorbeeld dit artikel: https://www.smh.com.au/national/what-does-covid-19-do-to-the-body-and-what-s-it-like-to-have-the-illness-20200302-p5465a.html
Daarin vind je onder meer deze tekst:
“Professor Collignon says patients generally appear to have mild symptoms for the first week or so. In severe cases, they can intensify into pneumonia during the second and, in rarer cases, the infection will turn unexpectedly deadly.
At the World Health Organisation, assistant director-general Bruce Aylward warns when danger strikes, it’s often fast-moving. Doctors report patients can go downhill quickly during those “critical” second and third weeks and urge people with or suspected to have the virus to monitor their symptoms, particularly their breathing and fever.”
Ellen, Tot nu toe wordt door medische experts verkondigd dat ze aannemen dat mensen pas besmettelijk zijn
als ze verschijnselen hebben, of hoogstens 1 of 2 dagen ervoor. Hoe kom jij er, als niet medisch opgeleide columnschrijver, bij dat dat niet waar is en dat de ziekte zich in twee stadia ontwikkelt met eerst lichte klachten, die weer verdwijnen voor je echt ziek wordt, zodat je al wekenlang besmettelijk bent voor zeker is dat je ziek bent? Waar haal je dat als leek vandaan? Daarmee verander je het hele vermoedelijke verloop van deze epidemie op een manier die ik nog nooit ergens anders gehoord of gelezen heb. Geef me één wetenschappelijk bewijs dat me zal overtuigen van je gelijk. Op dit moment ben ik niet erg geneigd deze unieke versie van het verloop van Corona, die ik nergens anders terug kan vinden, te geloven.
Hi Madeleine, ik zeg niet dat je al BESMETTELIJK bent voordat je verschijnselen van de ziekte hebt, maar ik zeg dat je BESMET bent. Daarmee bedoel ik dat er veel mensen zijn die de ziekte al onder de leden hebben, die in de afgelopen weken via-via besmet zijn geraakt zonder dat we het nu al weten. Bovendien hebben mensen vaak al een tijdje verschijnselen van corona, voordat ze worden getest op de ziekte. Dit is niet nieuw, maar kun je bijvoorbeeld vinden in bekende onderzoeken over corona, zoals het rapport van de WHO.
Als je de China Grafiek goed leest is de vertraging op impact van aantal ziektegevallen na lock down toch echt rond de 2 weken en niet boven de 5 weken..
Hi Michiel, in deze grafiek lijkt de vertraging inderdaad binnen 2 weken na de lockdown al plaats te vinden, maar andere data laten zien dat het dan nog lang duurt voordat er echt een afname is en het aantal gevallen en doden gaat dalen. Zie bijvoorbeeld deze grafiek: https://www.dropbox.com/s/gyvjadhpjavrlbf/Grafiek%20COVID%20cases%20China%20vs%20World.png?dl=0
Deze grafiek heb ik zelf gemaakt, met de data die je hier kunt vinden: https://ourworldindata.org/coronavirus
Dat is een hele coole site, waar ze allerlei data van de WHO over corona heel toegankelijk publiceren. Onder het kopje ‘Confirmed COVID-19 cases by country’, kun je zelf aangeven voor welk land je de bevestigde corona-gevallen per dag in beeld wilt zien. Daarmee heb ik deze grafiek gemaakt.
Dit is wat de standaard handleiding zzou moeten zijn vanaf nu!
Vooral het besef wie je wil zijn deze weken en hoe je herinnerd zou willen worden.
Dank Ellen voor dit nuchtere en goede overzicht #indrukwekkend
Hallo Ellen,
Volgens mij maak je een denkfout in de ‘vertraging’ na de lockdown. In de grafiek van Hubei daarboven zie je dat het aantal geteste cases al binnen 2 weken na de lockdown ging dalen. En ook daar hadden ze het beleid om alleen ernstige gevallen te testen.
Denk dat de info waar je je artikel op hebt gebaseerd klopt (en dat we daarom echt thuis/in de tuin moeten blijven als het even kan!), maar ben het eens met de persoon hierboven dat het niet helpt om experts in de zorg aan te gaan vallen.
Hi Amanda, in deze grafiek lijkt de vertraging inderdaad binnen 2 weken na de lockdown al plaats te vinden, maar andere data laten zien dat het dan nog lang duurt voordat er echt een afname is en het aantal gevallen/doden gaat dalen. Zie bijvoorbeeld deze grafiek: https://www.dropbox.com/s/gyvjadhpjavrlbf/Grafiek%20COVID%20cases%20China%20vs%20World.png?dl=0
Deze grafiek heb ik zelf gemaakt, met de data die je hier kunt vinden: https://ourworldindata.org/coronavirus
Dat is een hele coole site, waar ze allerlei data van de WHO over corona heel toegankelijk publiceren. Onder het kopje ‘Confirmed COVID-19 cases by country’, kun je zelf aangeven voor welk land je de bevestigde corona-gevallen per dag in beeld wilt zien. Daarmee heb ik deze grafiek gemaakt.
Ik wil natuurlijk geen experts in de zorg aanvallen, maar ik vind wel dat we ons zorgen mogen maken en zelf mogen blijven nadenken als we experts dingen horen zeggen die we niet kunnen rijmen met data en gegevens die we zelf openbaar kunnen verzamelen. Als experts over het aantal IC bedden zouden zeggen ‘dat het op dit moment nog onder controle is’ of ‘dat we hopen dat het hier niet zo gaat als in Italië’, dan kan ik me daar in vinden.
Maar als experts zeggen dat ze wéten dat we Italië niet achterna gaan, dan houd ik mijn hart vast. De gezondheidszorg in Noord Italië ligt op een heel hoog peil, ze hebben daar zelfs iets meer IC-bedden per hoofd van de bevolking dan in Nederland. Ook daar hebben ze zich laten verrassen door het venijn van de exponentiële groei, gecombineerd met het vertraagde ziektebeeld van corona. Ik hoop dat ons niet hetzelfde gaat overkomen.
En natuurlijk hoop ik dat de experts die zeggen dat we genoeg capaciteit op de IC hebben volkomen gelijk gaan krijgen. Dat hoop ik echt! We kunnen de experts daarbij helpen door echt sociale isolatie in acht te nemen, en niet meer met veel mensen in contact te komen. Als wij dat doen, dan is er genoeg ruimte op de IC’s en gaan de experts gelijk krijgen. Met dit artikel wil ik daar eigenlijk aan bijdragen 😉
Beste Ellen, volledig stuk. Als ik het zo lees is met name incubatie en detectie het probleem. Ik begrijp dat na een periode van 6-12 dagen het immuun systeem aanslaat en dat je na het beter worden immuun bent. Een groot deel van de populatie, zo niet de meerderheid krijgt het virus. Specifieke delen van de populatie krijgen te maken met hoge sterfte. Maatregelen zijn nu in eerste instantie gericht op indammen en in tweede instantie op het vertragen van het tempo van verspreiden. De maatregelen richten zich eerst op insluiting en later op het afvlakken van de piek en snelheid van nieuwe infecties. Mogelijk zou gereguleerde vrijwillige vaccinatie en zelfquarantaine van doelgerichte delen van de bevolking een levensvatbare manier kunnen zijn om de verspreiding van het virus en de stress op onze gezondheidsstelsels, samenleving, bedrijven en economie te beheersen, te beheersen en te beheersen. Daarmee los je immers ook het probleem van testen goeddeels op en weet je wie besmet Ijn. Ik zou graag willen weten wat de WHO, ECDC, CDC en het RIVM hierover zeggen. Weet jij daar iets van?
Ik weet niet zeker of je, na het beter worden, ook immuun bent. Er gaan ook verhalen rond dat je opnieuw ziek kunt worden van corona. Het is de vraag of het dan een nieuwe besmetting is, of dat het oude virus opnieuw oplaait in je lichaam.
Vrijwillige vaccinatie is geen oplossing, omdat er op dit moment nog geen vaccin beschikbaar is. Zelfquarantaine is wel een oplossing, maar het is de vraag op welke ‘delen van de bevolking’ je dat moet richten. Er zijn berichten dat met name mensen in de 40-50 ook heel ziek worden van corona en op de intensive care belanden. Ook als ze niet tot een kwetsbare groep behoren (ze overlijden wel minder vaak).
Ik niet precies wat de standpunten van WHO etc zijn. Die standpunten veranderen ook, vanwege nieuwe inzichten en de snelle wereldwijde verspreiding van het virus.
Verder zullen de richtlijnen over een aanpak per land moeten verschillen. De situatie in de VS is bijvoorbeeld heel anders dan die in China en vraagt om een heel andere aanpak. De VS heeft veel mensen die niet/slecht verzekerd zijn tegen hoge ziektekosten of mensen die er illegaal werken; bovendien krijgen veel mensen daar geen uitkering bij ziekte. Die groepen gaan niet vrijwillig in afzondering en melden zich ook niet ziek. Er is een grote kans dat die mensen in de VS blijven doorwerken en veel anderen besmetten. Die situatie is dus totaal anders dan China, waar de overheid wel een lockdown met isolatie heeft kunnen doorzetten. Wat dat betreft is de VS een bijzonder risico-gebied.
Is er iemand die meenemen dat er cultuje verschillen zijn die erg veel kunnen uitmaken. China- ouders wonen in bij kinderen + veel dichter bevolkt. Italie veel meer /70% + eet buiten de deur of met meerdere mensen en komen soms 2 tot 3 keer per dag in restaurants
Ja, cultuurverschillen maken zeker uit. Maar het punt is dat de groei van de ziekte ook in Nederland exponentieel verloopt. Momenteel verdubbelt het aantal zieken en doden in Nederland elke drie dagen. Dat is vergelijkbaar met Italië, de beginperiode in China. Ook in Frankrijk en Spanje zie je die enorm snelle groei, net als in andere landen waar de ziekte een paar weken rondwaart. Dus ongeacht de cultuur, is de groei van corona overal veel te snel. Helaas.
Mooi en verhelderend geschreven Ellen. Dank je wel!
Een beetje “paniekerig” artikel dat voorbijgaat aan het feit dat uIteindelijk zo’n 60 tot 70% van de bevolking corona zal krijgen. Dat is nodig om een soort van bevolkings immuniteit te krijgen. De totale periode dat corona actief zal zijn zal meerdere jaren zijn. Daarna zal het waarschijnlijk een virus als de griep worden. Ieder jaar kan je je ervoor in laten enten en ieder jaar zullen mensen er ziek van worden en ieder jaar zullen er mensen aan overlijden.
Het zal dus een “normaal” onderdeel van het leven worden, we moeten er mee leren leven. Waar alle korte termijn maatregelen om gaan is om een te grote piek te voorkomen maar dat er een piek zal komen is een feit.
Je ziet nu allemaal mooie grafiekjes van een hoge parabool en een afgevlakte parabool. Dat ziet er uiteraard heel exact uit maar sturen daarop is niet eenvoudig, dat zullen we moeten gaan leren. Neem je teveel maatregelen kan je misschien het virus tijdelijk tot stilstand brengen maar krijg je daarna alsnog de klap. Neem je te weinig maatregelen dan wordt de piek te hoog. Maar wat is erger? Het risico nemen op regelmatig een lockdown omdat we het maar niet onder controle krijgen of het risico dat we Italiaanse toestanden krijgen?
Je analyse van de economische ramp is m.i. te kort door de bocht m.b.t. de mogelijkheden van de overheid.
Ik ben het met je eens dat, zolang er geen geneesmiddel tegen corona is, waarschijnlijk een groot deel van de wereldbevolking het gaat krijgen.
Ben het ook met je eens dat sturen op een afgevlakte parabool niet eenvoudig is. Dat moeten we inderdaad gaan leren. Neem je teveel maatregelen, dan duurt het langer maar waart het virus minder snel rond. Met te weinig maatregelen wordt de piek te hoog.
Ik denk dat de economische ramp enorm gaat worden. De overheid heeft wel mogelijkheden, maar kan niet bij alle sectoren en bedrijven bijspringen. Momenteel zitten er wel heel veel sectoren in zwaar weer: vrijwel de complete detailhandel (supermarkten niet), veel mkb-bedrijven, en grotere organisaties. Ook worden veel partijen indirect geraakt: de bloemenveiling en daarmee alle telers, etc. Vergis je niet: die economische gevolgen gaan een enorm domino-effect hebben. Ik ben benieuwd hoe de overheid dat gaat managen en welke oplossingen we als mensheid daar voor gaan verzinnen. Ik geloof wel dat er oplossingen gaan komen. Maar ik geloof ook dat dit een economische ramp is zoals we die nog nooit hebben meegemaakt. Dit gaat veel verder dan een beurskrach of bankencrisis.
Maar goed, we gaan het zien. Ik hoop dat de economische malaise meevalt en we er met zijn allen goede oplossingen voor vinden. Bedankt voor je reactie!
Wil je goede cijfers en vergelijkingsmateriaal hebben, dan moet je de ZUID Koreaanse cijfers gebruiken. Zijn van het begin af aan totaal open geweest over alles wat er gebeurde. Bij testcapaciteiten van 10.000 per dag in het begin van de explosie tot 15.000 nu. Van een paar besmettingen per dag tot 1000 positief gevonden op een dag. Zij zitten op dit moment weer rond de 100. Hun cijfers kun je bij grotere getallen 1 op 1 met de Nederlandse vergelijken. In het begin was het 1 dode op 200 positief, nu bij hun de curve begint af te vlakken wordt het langzaam 1 dode op 100 positief. Wanneer deze curve verder naar 0 gaat zoals in China verwacht ik 1,2 dode per 100 positief. Ook al levert een land als Nederland half testwerk dan nog hoef je niet te gissen over de werkelijk besmette aantallen. Nederlandse ziekenhuizen worden nog niet overlopen en mag je op dit moment uitgaan van 200 positieve gevallen per dode. Wanneer je de ZUID Koreaanse cijfers loslaat op wat wel en niet kan, wordt vlug duidelijk dat een beleid van mitigeren een fata morgana is. Italië is de eerste die een dreun om de oren nu krijgt, in de andere landen wordt nu weliswaar eerder door regeringen en bevolking op de rem getrapt maar nog niet hard genoeg. Zwarte scenario op de ic zullen we hier ook in belanden. De lock downs brengt de verspreiding wel in een veel lagere versnelling, alleen het immunizeren door besmetting van de bevolking zonder in de zwarte scenario’s op de ic te belanden gaat vele malen langer duren dan men denkt. Wordt tijd dat men deze rekensommen gaat maken en de lock downs gaat gebruiken om dit virus uit te roeien in plaats van mitigatie.
Leon, ik begrijp je cijfers niet goed. Als je het hebt over 1 dode op 200 positief (=0,5% overleden), dan lijkt mij dat positiever/beter dan 1 dode op 100 positief getest (=1% overleden).
Verder vraag ik me af hoe je komt bij 200 positieve gevallen per dode. De WHO communiceert een sterftecijfer van gemiddeld zo’n 2%. Dat betekent 1 dode per 50 gevallen.
Ik ben het met je eens dat lockdowns zorgen voor een vertraging van het aantal acute gevallen. Maar daarmee ook met een vertraging van immuniteit van de bevolking. De lockdown moet dan veel langer duren.
Het is de vraag of het virus uitroeien door lockdown nog gaat lukken, nu het virus zich zo ver over de wereld heeft verspreid, ook naar landen waar een lockdown niet mogelijk lijkt vanwege sociale omstandigheden. Ik denk hier bijvoorbeeld aan de VS. Daar is het inmiddels flink verspreid, zijn mensen slecht verzekerd (tegen ziekte en arbeidsongeschiktheid) waardoor veel zieken zich domweg niet isoleren en blijven doorwerken. Ik zie niet in men in landen als de VS het virus nog kan isoleren. Het is inmiddels een wereldwijde pandemie, waar we nog geen pasklare oplossing voor hebben.
Een goed en duidelijk stuk, Ellen. Dank je wel!
Helaas gaan de thuiszorgmedewerkers, die vaak héél intiem contact hebben met cliënten, onbeschermd op pad.
Er wordt gezegd, vooral vaak je handen wassen. Maar dat houdt besmetting via de lucht niet tegen. Je ademt vaak letterlijk in elkáárs gezicht. Een hoesten daarbij is niet uitgesloten. Bv bij tillen of een persoon goed in bed leggen. Dan nog maar niet te denken aan lichaamsuitwerpselen opruimen (spatten), zoals de po. Of de stoma- en wondzorg. Voor leken is vaak niet in te denken hoe het (ver)zorgen in de praktijk gaat.
Maar vooralsnog ga ik vannacht weer Noord-Holland (ik werk van CASTRICUM tot aan Den Helder en Den Oever) in zónder bescherming. Er zijn wegwerphandschoenen, dat dan nog wel. Geen schorten, brillen/maskers oid. Handalcohol is niet of beperkt te verkrijgen.
We zullen het zien binnen 2 tot 5 weken..
Gelukkig is mijn dochter met haar 2 kinderen al sinds woensdagochtend in zelfquarantaine, zij waren de overheid vóór! Helaas betekent dat dat ik mijn kleinkinderen voorlopig niet zie en kan knuffelen. Ik mis hen nu al.
Iedereen die in zijn dagelijks werk met mensen te maken heeft en dit werk niet online kan uitvoeren of überhaupt thuis kan werken, wens ik héél veel sterkte! Blijf dit zo mogelijk doen, maar denk óók aan jezelf!
Ja, dat is een goed punt. In de thuiszorg werk je veel met kwetsbare patiënten, maar is bescherming tegen corona lastig. Mijn vader is de afgelopen jaren intensief thuis verzorgd door de helden van thuiszorg Sensire. Ik heb van dichtbij gezien hoe intensief het contact tijdens dat werk is (en hoe ontzettend waardevol, fijn en belangrijk jullie werk is!).
Volgens mij is echt goede isolatie in ziekenhuizen overigens ook lastig. Eigenlijk geldt dat voor veel medewerkers in de zorg, of mensen die intensief met mensen werken. Je komt met veel mensen in aanraking en de kans dat je met corona in aanraking komt is daarom ook groot. Het is moeilijk om je daar helemaal tegen te beschermen, dan zou je alles in een isolerende omgeving in een isolatiepak moeten doen en dat is niet haalbaar.
Zorg goed voor jezelf, en zorg dat je je eigen weerstand op peil houdt. Dat is wat je zelf kunt doen.
Ik wens je heel veel succes in je belangrijke werk, we denken aan je en leven met je mee!
Volgens mij gaat het van 2 naar 4 naar 16 naar 256 naar… etc.
Nou, voor jou heb ik goed nieuws: de groei gaat wel snel, maar het gaat nergens zo snel als jij schetst. Zelfs in China en Italië is de groei niet zo hard gegaan.
In Italië was het aantal doden vanaf de eerste dode tot nu toe (tot zaterdag 15 maart): 0-4-5-1-5-4-8-6-17-28-27-41-49-37-132-97-168-196-189-252-173.
Bron: cijfers van de WHO.
De stijging was daar na verloop van een paar weken enorm, maar het gaat echt minder hard dan jij zegt.
Ik heb moeite met de definitie van sociale onthouding. Dat je geen groepen op gaat zoeken dat snap ik maar naar je vriendin gaan is dat wel oké of moet je alle contacten mijden?
Dat is een goede vraag, en niet algemeen te beantwoorden. Ik ben geen medisch expert, maar op basis van onderzoeksgegevens kun je wel verstandige keuzes maken. Dit is er bijvoorbeeld bekend:
+ Over het algemeen is het zo dat het sterftecijfer bij mensen onder de 60 jaar erg laag is. Als je onder de 60 corona krijgt, overlijdt ongeveer 2,3% daar aan (cijfers gebaseerd op de situatie in China tot 11 februari, verkregen via WHO).
+ Daarbij is het zo dat mensen die geen onderlliggende klachten ook vrijwel niet overlijden, het sterftecijfer daarvan is minder dan 1%. Onderliggende klachten waarbij mensen vaker overlijden zijn: hartklachten, diabetes, longklachten, hoge bloeddruk en kanker. Ook rokers hebben een verhoogde overlijdenskans.
Dus: zijn jij en je vriendin gezond, hebben jullie geen klachten, ben je onder de 60 jaar oud? Dan is de kans dat je overlijdt niet groot. Maar er is wel een grote kans dat je flink ziek wordt. En er is ook een kans dat jij haar besmet (of zij jou) en dat één van jullie de ziekte doorgeeft aan iemand die wel kwetsbaar is.
Als je de kans op besmetting wilt verkleinen, kun je er bijvoorbeeld voor kiezen om je vriendin wel te ontmoeten, maar elkaar niet aan te raken en niet samen ergens binnen te zijn. Buiten een wandeling maken, waarbij je wat afstand van elkaar houdt, vermindert de besmettingskansen. En zo kun je toch samen zijn. Zeker zolang je beiden geen verschijnselen van de ziekte hebt (keelpijn, hoesten, koorts). Elkaar niet ontmoeten vermindert de besmettingskansen natuurlijk nog meer.
Ik zou alle contacten strikt vermijden. Alleen in noodgevallen. Dat is de oproep van specialisten.
Ellen, waarom zeg je dat het ‘erg laag’ is. Ik vind dat hoog, wat je hier zegt: houd je bij de feiten ipv interpretaties over hoog/laag.
+ Over het algemeen is het zo dat het sterftecijfer bij mensen onder de 60 jaar erg laag is. Als je onder de 60 corona krijgt, overlijdt ongeveer 2,3% daar aan (cijfers gebaseerd op de situatie in China tot 11 februari, verkregen via WHO).
In je artikel noem je onderstaande cijfers. Je noemt hierbij geen bron, heb je een link naar deze sterftecijfers? Graag!:
‘Maar 2,4% van de geteste ziektegevallen betreft kinderen onder 19 jaar en daarvan wordt maar 2,7% ernstig ziek.’
‘sterftecijfers’ moet zijn: cijfers
Het is grappig dat je zegt dat jij het niet ‘erg laag’ maar ‘hoog’ vindt. Dat is dus blijkbaar een verschil van interpretatie tussen ons en geen feit.
De sterftecijfers zijn gebaseerd op gegevens die de WHO over corona heeft gepubliceerd. Die vind je bijvoorbeeld ook hier: https://ourworldindata.org/coronavirus
Je vindt hier een schat aan mooie en goede onderzoeksdata over corona. Daar vind je de cijfers die ik noem ook.
Wat ook nog goed is om te weten: van alle mensen die overlijd aan corona, heeft minder dan 5% GEEN andere complicerende factoren, dus 95% geeft ook andere kwalen (zoals hartklachten, longklachten, diabetes, hoge bloedddruk). En die 5% en 95% gaat over ALLE leeftijden, daarin zijn dus ook de mensen boven de 70 en 80 meegenomen.
Je hoeft niet op mijn opmerking te reageren, maar wil wel even kwijt dat ik al die publicaties door leken erg storend vind. Je hebt experts, die informeren de regering, waarop zij hun beleid maken. Dat er soms fouten gemaakt worden (lees: Italie) betekend niet dat je onze experts in twijfel moet trekken. In control is mijns inzien ook een correcte opmerking. Met dit soort berichten krijg je dezelfde beweging als antivaxxers. Die hebben een groot aantal dode kinderen op hun geweten door mazelenuitbraken in Afrika omdat ze hun visie zonodig moesten delen.Luister gewoon naar politiek, RIVM en andere instanties en neem alleen DAT serieus. Groet een militair arts bij de NL defensie
Hi Marcus, bedankt voor je interessante reactie. Ik wil in elk geval even zeggen dat ik het een heel fijn idee vind dat jij, als militair arts bij Defensie, er voor pleit om de richtlijnen van experts altijd te volgen. Ik denk dat dat bij een organisatie als Defensie essentieel is.
In mijn rol als wetenschapper/blogger (ik heb ooit een proefschrift geschreven en kan wetenschappelijke informatie goed lezen en duiden, ook buiten mijn eigen vakgebied) ligt dat enigszins anders. Als blogger mag ik kritisch zijn. Zeker als ik wetenschappelijke data tegenkom (zoals de groeicijfers van de WHO over corona), waarbij ik vind dat de verantwoordelijke instanties daar anders mee om zouden moeten gaan.
Mijn blog schreef ik zaterdag, toen de scholen en horeca nog gewoon open waren; toen experts zeiden dat we ‘zeker geen Italiaanse toestanden hoeven te verwachten’. Inmiddels is de situatie (gelukkig!) anders en hebben de verantwoordelijken extra maatregelen genomen.
Ik ben zeker geen anti-vaxer, maar ik wil wel dat mensen op basis van goede wetenschapplijke data zelf een situatie kunnen duiden. Met dit artikel wilde ik de data over corona die uit goede onderzoeken beschikbaar is ook in het Nederlands toegankelijk maken. Zodat ook de gewone Nederlander beter begrijpt wat er speelt. Zo begrijpen mensen bijvoorbeeld beter waarom sociale isolatie zo essentieel is, en kunnen ze ook beter met zulke maatregelen omgaan.
Vergis je niet: als militair ben jij getraind om bevelen op te volgen, maar voor de meeste gewone Nederlanders is dat niet zo. Als wij begrijpen WAAROM die exponentiële verspreiding zo’n probleem is, is het ook makkelijker voor mensen om sociale isolatie in acht te nemen. Dat was een belangrijk doel van mijn artikel.
Ik het stuk staat dat het aantal geïnfecteerden per 2 dagen ruim verdubbeld. Ook staat er dat het RIVM zo’n 3 tot zeker 5 weken achterloopt met de getallen.
Het aantal gevallen dat er nu bekent is in NL is 1.413. Als je de exponentiële groei die hierboven is benoemd hierop loslaat en 4 weken verder rekent, zit je op 23.150.592, wat zo’n 6 miljoen boven het aantal Nederlandse inwoners ligt, terwijl met deze berekening het aantal exact wordt verdubbeld ipv ‘ruim verdubbeld’. Bovendien stelt u dat een groot deel van de besmetten zich niet een aanmelden als besmet en dat het aantal dus nog veel hoger ligt. Iets in de teksten/grafieken die u presenteert /citeert klopt dus niet, sinds we niet meer besmettingen kunnen hebben dan het aantal inwoners.
Afgezien van deze berekeningen, erg goede tekst!
Groet,
Fingal G.
Bij exponentiële groei is het altijd zo dat deze eerst heel hard gaat (zolang er nog veel mensen besmet kunnen worden) en na verloop van tijd zwakt die groei natuurlijk af, omdat er al veel mensen besmet zijn. Je kunt dus niet rekenen tot 6 miljoen boven het aantal Nederlanders. 😉
De berekening die jij maakt, gaat er vanuit dat exponentiële groei altijd door blijft gaan, maar zo ‘lineair’ werkt het juist niet. Het zijn precies dit soort dingen die exponentiële groei zo lastig te vatten maken voor ons menselijk brein.
Ja leuk dat jij een artikel in het Nederlands schrijft, maar je hebt een andere mening dan de meeste deskundigen. En jouw artikel kan juist angst veroorzaken. Dat maak ik me zorgen over.
Ik wil geen angst veroorzaken, maar ik wilde wel laten zien dat corona niet iets tijdelijks is, dat we even een paar weken moet uitzingen. Als je dat begrijpt, kun je je er beter op voorbereiden, en de goede keuzes maken. Ik heb overigens ook aangegeven dat hamsteren begrijpelijk is (voor een dagje), maar dat het echt niet nodig is. Wat dat betreft was het artikel juist ook bedoeld om mensen gerust te stellen over wat ze wel en niet kunnen verwachten. Hamsteren is niet nodig, en je kunt er ook het beste van maken. Daar kun je over nadenken en je op voorbereiden. Zo wordt het al wat minder onbegrijpelijk en meer te bevatten. En kan angst ook minder worden, maar kunnen we samen verstandige beslissingen nemen.
“Snap dat anderen in je omgeving ook door corona worden geraakt. Ze zijn misschien niet ziek, maar wel onzeker of bang. Ze zitten er even helemaal doorheen. Of hebben gewoon een knuffel, melig filmpje of goede grap nodig. Help elkaar.”
Ik weet niet of ze een knuffel geven nu wel zo handig is 😅
Goed punt! Ik bedoel vooral een knuffel aan je huisgenoten, de mensen met wie je toch al intensief in contact bent. Daarbuiten is een knuffel natuurlijk even niet handig. Tenzij het een digitaal knuffeltje is. Dat mag gelukkig nog steeds. 🙂
Wat een geweldig artikel, Ellen! Het is de spijker op zijn kop. Mensen vinden exponentiële groei onbegrijpelijk, ontastbaar. Op het nieuws zijn er bv. elke dag een ‘record’ aantal nieuwe cases en doden.
Ik heb me de afgelopen weken enorm verbaasd over onze geleerden en politici. Die allemaal hun hoed gaan opeten als volgende week ‘opeens’ de zorgcapaciteit toch overtroffen blijkt te worden.
Dat dhr Gommers gisteravond beweerde dat er nog honderden IC bedden kunnen worden toegevoegd was een gigantische onderschatting versus wat er de komende twee weken op zijn collega’s afkomt.
En dat dhr Rutte en dhr Van Dissel durfden te suggereren dat we ‘gecontroleerd’ 10 miljoen Nederlanders ziek gaan maken zonder de zorgcapaciteit te overtreffen slaat kant nog wal.
Dank voor je beheerste heldere uiteenzetting. FYI mijn versimpelde versie is: over een week x4, over twee weken x16, over drie weken x64, pas dat maar toe op de cijfers die je in het nieuws tegenkomt. Dan wordt exponentiële groei opeens duidelijk. En eng.
Duidelijk en helder artikel. We zitten er midden in, nog steeds. Wat ik me (al) wel afvraag is wat dit alles met de psychische gesteldheid van mensen op korte en lange termijn gaat doen.. De hartverscheurende getuigenissen van mensen die familieleden kwijtraken en eigenlijk niet op een waardige manier afscheid kunnen nemen van dierbaren, uitvaarten die in zeer beperkte kring gehouden moeten worden. In sommige plaatsen zijn hele straten tegelijk getroffen, waar lijkwagens af en aan rijden… Hoe kunnen betroffenen ooit omgaan met wat hun is overkomen. Moet er niet nu al een plan komen om deze mensen in de nabije toekomst psychische hulp te verlenen? En misschien zelfs voor mensen die niet direkt zelf betroffen zijn.. Er is niets meer om vrolijk van te worden…
Ja, dit gaat inderdaad veel met de psychische gesteldheid van mensen doen. Maar dat hoeft gelukkig niet alleen slecht of negatief uit te pakken. Aan de ene kant is het keihard, een enorme uitdaging, pijnlijk en moeilijk. Maar aan de andere kant kun je ook saamhorigheid zien, de pijn samen delen. Bovendien reageren mensen verschillend. Bij de één zal iets tot grote problemen leiden, terwijl een ander veerkrachtig is en minder hulp nodig heeft.
Daarom is het lastig om te voorspellen welke hulp er nodig is op psychisch gebied. Wat je wel kunt doen, is nu al goed zorgen. Voor de mensen in je omgeving en voor jezelf. Wat je dan ook gaat merken, is dat je door het GEVEN van hulp je je zelf ook soms beter gaat voelen. Het geven van hulp kan er, gek genoeg, juist voor zorgen dat je je zelf ook beter gaat voelen.
Ondertussen gaat het leven door. Met alle lelijke, akelige, lastige én mooie dingen. Want die zijn er ook. Mooie dingen zijn er in het groot en in het klein. De lente die alles laat groeien, kinderen die nog steeds op straat spelen, en alle andere kleine dingen in je eigen omgeving. Het is belangrijk om die te blijven zien, want moois is er ook. Ook in deze lastige tijd.
Terwijl een groot deel van Europa angstig binnen zit, zitten alle terrasjes in Zweden tjokvol volk. Geen wonder, want de Zweedse regering heeft geen maatregelen opgelegd tegen de verspreiding van het coronavirus. Alle winkels, restaurants en barretjes blijven daar gewoon geopend.En we weten dat Zweden en tientallen landen zonder lockdown het uitstekend doet.Het sterftecijfer in Zweden door corona (40 per 1 miljoen) ligt aanzienlijk lager dan bij de griep (80 per 1 miljoen in 2018).Er zijn nu 5.168 “coronadoden” in Nederland, minder dan helft van doden in de griepgolf van 2018…In Europa sterven elk jaar 40.000 mensen aan die klassieke wintergriep en als de autopsie op de verslaggeving van de media of de overheid over Covid-19 is afgerond, zal duidelijk worden dat het virus niet erger is dan een zware griep…
‘Corona-aanpak is een menselijke catastrofe die nooit had mogen plaatsvinden’, zegt prof. Knut M. Wittkowski.”Om corona te bestrijden hoef je vrijwel niets te doen.Je hoeft alleen maar de ouderen te beschermen”, zegt dr. Knut M. Wittkowski, die meer dan 20 jaar lang aan het hoofd stond van de afdeling epidemiologie van de Rockefeller University in Amerika…Artsen die kritisch zijn over de coronamaatregelen zeggen dat, lockdowns ons immuunsysteem juist verzwakken.Vertraging van de groepsimmuniteit door lockdowns veroorzaakt een langere blootstelling van de kwetsbaren aan het virus en opent de mogelijkheid (als de groepsimmuniteit daadwerkelijk niet voldoende is opgebouwd door de lockdowns) dat de epidemie weer opnieuw de kop opsteekt.We laten elke jaar de griepgolf gewoon ongestoord z’n gaan,om zo snel mogelijk groepsimmuniteit te bereiken. Alle virussen muteren contant. Zo werken ze. Dat is niet eng. En niet erg. Dus alle griepvirussen zijn elk griepseizoen ook weer ‘nieuw’. Dat geldt voor Coronavirussen, voor Influenzavirussen, voor Rhino-, Entero-, voor alle virussen…
Het middel is veel erger dan de kwaal.We leven in een staat van beleg. Mensen zijn hun burgerrechten kwijt. Er is sprake van onaanvaardbare inperking van grondrechten en rechtsstaat.Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) voorspelt bijvoorbeeld dat de Nederlandse economie in 2020 met 7,5 procent krimpt. Dat is een tegenvaller van 60 miljard euro. De werkelijke schade is waarschijnlijk nog groter.De media faalt in het stellen van kritische vragen. Er wordt grote angst gezaaid onder de bevolking door veelal eenzijdige en feitelijk onjuiste berichtgeving.En wist u dat Minister De Jonge zegt dat er waarschijnlijk geen grote evenementen meer komen zolang er geen vaccinatie is. Toevallig of niet zei Bill Gates een paar weken geleden het zelfde.Vaccine voor Virus is vrijwel ONMOGELIJK.Virussen muteren altijd en een vaccin voor COVID-19 helpt niet voor COVID-20.Er is een vaccin tegen het mazelen,omdat dit virus niet muteert… Wie slaapt in een democratie , WORD WAKKER IN EEN DICTATUUR…